De ZKM en de onderliggende waarderingstheorie zijn ontwikkeld door prof. dr. H.J.M. Hermans en drs. E. Hermans-Jansen. In de jaren '70 constateerden zij dat de mens in de psychologie was zoekgeraakt. Sindsdien is in verschillende fasen de Waarderingstheorie en de daarbij behorende ZKM tot ontwikkeling gekomen.
De waarderingstheorie en methode zijn gebaseerd op de narratieve psychologie waarin het verhaal dat de persoon vertelt over zichzelf en zijn wereld centraal staat.
Hierbij gaat men ervan uit dat ieder mens door middel van dit verhaal op zijn eigen manier betekenis (waardering) geeft aan zichzelf, zijn omgeving en zijn leven. Op een dieper niveau spelen daarin twee grondmotieven door: het streven naar zelfbevestiging en het verlangen naar verbondenheid met iets of iemand anders.
Zowel theorie als het ZKM protocol bieden ruimte om mee te blijven groeien met andere hedendaagse ontwikkelingen. Inmiddels hebben diverse (promotie)onderzoeken de effectiviteit van de methode wetenschappelijk aangetoond.